اگر به تاسیسات یک شرکت و یا حتی موتورخانه آپارتمان دقت کرده باشید، لوله‌های فراوانی را مشاهده خواهید کرد که به یکدیگر متصل شده‌اند. یکی از روش‌ها برای اتصال دو لوله جوشکاری است. اما عیب این روش این است که امکان باز و بست وجود ندارد. برای حل این مشکل، از فلنج های جوشی استفاده می‌کنند. فلنج ها با پیچ و مهره به یکدیگر متصل می‌شوند و در صورت نیاز به راحتی باز می‌شوند.
تعریف فلنج های جوشی
فلنج جوشی صفحات دیسکی‌شکلی هستند که به انتهای لوله جوش داده می‌شوند و هدف از جوش دادن آن‌ها به لوله، ایجاد امکان اتصال به لوله‌ای دیگر است. این اتصال به کمک پیچ و مهره انجام می‌شود. این نوع فلنج‌ها در انواع مختلفی مانند اسلیپون، گلودار، سوکت تولید می‌شوند. در ادامه این مقاله به توضیح بیشتر انواع فلنج جوشی خواهیم پرداخت.
انواع فلنج های جوشی
همانگونه که اشاره شد فلنج‌ها انواع مختلفی دارند که در اینجا به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
o فلنج های جوشی سوکت:
این نوع فلنج دارای سوکت مادگی برای اتصال دادن لوله‌هاست. از این نوع فلنج برای لوله‌هایی با منفذ کوچک استفاده شده و برای فشار و دمای کم مناسب است.
o فلنج های جوشی اسلیپون:
این فلنج دارای سوراخی است که لوله از داخل آن عبور کرده و عملیات جوشکاری فیلت از داخل و خارج صورت می‌گیرد. این فلنج‌ها نیز برای فشار و دمای پایین مناسب هستند.
o فلنج های جوشی گلودار:
این نوع فلنج نسبت دیگر، انواع فلنج جوشی کاربرد بیشتری دارد و برای فشار و دمای بالا مناسب است.
o فلنج های جوشی کور:
این نوع فلنج همانگونه که از نام آن پیداست، دارای منفذی برای عبور سیال نیست و برای جداسازی یا اتمام لوله به کار می‌رود. یکی از فواید مهم این فلنج این است که برای تعمیر قسمتی از لوله، می‌توان از آن برای مسدود کردن سیال استفاده نمود و نیاز به قطع کامل سیال نخواهد بود.
نوع دیگری از فلنج ها هم وجود دارند که به فلنج رزوه‌ای معروف هستند که البته از نوع جوشی محسوب نمی‌شوند؛ بلکه به جای جوشکاری در داخل منفذ، دارای رزوه‌هایی هستند که به لوله ای که دارای رزوه‌ای خارجی است پیچانده می‌شوند.
کاربرد فلنج‌ها در صنایع
از آنجا که برخی از صنایع با انواع لوله سر و کار دارند، فلنج‌ها نیز بسیار پرکاربرد هستند که برخی از آن‌ها را یادآور می‌شویم:
صنعت نفت و گاز:
این مورد نیاز به توضیح ندارد و همگی میدانیم که برای انتقال سوخت‌ها فسیلی از لوله استفاده می‌شود و متعاقبا برای اتصال آن لوله‌ها که گاه کیلومترها طول دارند به فلنج نیاز است.
تاسیسات هسته‌ای:
تاسیسات هسته حرارت زیادی تولید می‌کنند و از این رو، برای خنک کردن، از لوله‌های حامل آب استفاده می‌شود که مستلزم استفاده از فلنج‌ها برای اتصال لوله‌های مزبوراست.
وسایل آتش‌نشانی: ابزارهای آتش‌نشانی با فشار زیاد آب سر و کار دارند. این موضوع، نیاز به استفاده از فلنج‌هایی که تحمل فشار بالا را دارند پر رنگ می‌کند.
فلنج‌ها در صنایع پتروشیمی کاربرد دارند.
آب‌بندی فلنج های جوشی چگونه انجام می‌شود؟
در صورتی که دو فلنج را به هم متصل کنیم، پس از شارش سیال در لوله‌ها در محل اتصال دو فلنج شاهد نشت سیال خواهیم بود. برای حل این مشکل، عملیات آب‌بندی انجام‌می‌شود. آب‌بندی به وسیله واشرها یا همان گسکت‌ها انجام می‌شود. پس از قرار دادن واشر مناسب، نشت سیال مشاهده نخواهد شد. واشرها در سایزها و جنس‌های متعددی ساخته می‌شوند. واشرها در انواع فلزی، نیمه فلزی و غیرفلزی ساخته می‌شوند. نوع فلزی آن از موادی مانند آهن و فولاد کم‌کربن ساخته می‌شوند. به این نوع واشرها، واشرهایRTJ نیز گفته می‌شود. واشرهای نیمه‌فلزی نیز ترکیبی از مواد فلزی و غیرفلزی است که از لحاظ قیمت، این واشرها از نوع فلزی آن مقرون به صرفه‌تر هستند. نوع سوم آن که به واشرهای نرم موسوم هستند از موادی مانند تفلون، گرافیت، لاستیک ساخته می‌شوند. این واشرها از لحاظ قیمت نیز ارزان‌تر بوده و دسترسی به آن‌ها راحت‌تر است.