عایق چیست؟ انواع عایق و کاربرد آن
عایق متریالی است که جهت جلوگیری از انتقال حرارت و صوت از یک ناحیه به ناحیه دیگر طراحی شده است. طبیعتاً هدف عایق نگاه داشتن گرما یا صدا در داخل یا خارج از خانه یا محدود کردن آنها به بخش خاصی از خانه شماست. عایق می‌تواند به طرق مختلفی کار کند اما متداول‌ترین آن شامل ترکیب متریال‌هایی است که حاوی میلیون‌ها کیسه ریز هوا هستند. هوا هنوز هم عایق خوبی به شمار می‌رود و کیسه‌های هوا (هوای به دام افتاده) چیزی است که به اکثر عایق‌ها مقاومت حرارتی بالایی می‌بخشد. پترو ایلیا در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد.
عایق حرارتی برای کنترل دما
عایق حرارتی یکی از عنوان‌هایی است که تقریباً به گوش همه خورده و مردم تا حدی با آن آشنایی دارند. عایق حرارتی معمولاً در دیوارها یا سقف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ مخصوصاً دیوارهای بیرونی خانه که بیشترین حرارت در این ناحیه کسب شده یا از دست می‌رود. ایده‌ای که در پشت عایق حرارتی برای گرم‌تر نگاه داشتن یک سمت آن وجود دارد بسیار ساده است. اگر در جایی زندگی می‌کنید که تغییرات هوا در فصل‌های مختلف کاملاً محسوس است باید طراحی عایق کاملاً بر اساس اصول صحیح انجام شده باشد. اگر جایی که زندگی می‌کنید همیشه سرد یا گرم است بنابراین عایقی هم که تهیه می‌کنید باید مخصوص چنین آب و هوایی طراحی شده باشد.
اثر عایق حرارتی بر اساس ” مقادیر R ” اندازه‌گیری می‌شود. هرچه مقدار R بیشتر باشد یعنی عایق حرارتی عملکرد بهتری دارد. دو راه برای تعیین مقدار R وجود دارد. R هم می‌تواند مقدار مربوط به خود متریال عایق بوده که با Rm شناخته می‌شود و یا می‌تواند Total R بوده که مربوط به تمامی دیگر لایه‌های ساخته شده از متریال‌های مختلف اعم از بتن، آجر، گچ و … باشد. Total R با RT نشان داده می‌شود. زمانی که غشاهای بازتابی در یک سیستم سازه‌ای ترکیب می‌شوند که فضای هوای کمتری دارد (نه کمتر از ۲۰ میلیمتر) به مقدار RT ساختمان افزوده می‌گردد اما خود متریال بازتابی فاقد Rm می‌باشد.
عایق آکوستیک جهت کنترل صدا
می‌توان از عایق علاوه بر کنترل حرارت (گرما و سرما) برای کنترل صدا نیز بهره برد و حتی در برخی موارد یک عایق می‌تواند هم دما و هم صدا را کنترل کند. عایق‌های صوتی معمولاً در دیوارها، سقف یا کف به کار می‌روند؛ اما عایق صوتی تخصصی معمولاً برای کاربری‌های خاص (مانند تئاترهای خانگی) استفاده می‌گردد.
همچنین اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که صداهای خارجی مانند جاده‌های شلوغ، فرودگاه، خطوط قطار و یا ماشین‌آلات صنعتی مزاحم‌تان هستند، می‌توانید از مزایای عایق صوتی تخصصی بهره‌مند شوید. عایق صوتی پنجره‌ها، سقف و دیوارها می‌تواند تفاوت بسیار زیادی در آرامش خانه شما ایجاد نماید.
آیا می‌توان عایق حرارتی و صوتی را با هم داشت؟
درست است که عایق حرارتی تا حدی انتقال صدا را نیز تعدیل می‌کند (و بالعکس) اما اکثر عایق‌ها بیشتر بر روی یک جنبه متمرکز هستند. افرادی که این سوال را می‌پرسند در واقع منظورشان این است که آیا با انجام عایق حرارتی محیط‌شان عایق صوتی هم خواهد شد یا خیر. پاسخ این است که این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد.
جنس انواع عایق
احتمالاً اولین نوع عایقی که به ذهن‌تان می‌رسد نوعی پَد ساخته شده از پشم شیشه یا پشم سنگ باشد. این پَدها در واقع پَنل‌هایی سبک و با جنسی کُرک مانند هستند که معمولاً در فواصل دیوارها یا سقف خانه شما قرار می‌گیرند. این پَدها معمولاً از مواد فیبری ساخته شده و عملکردشان از طریق کیسه‌های هوای به دام افتاده مابین فیبرها انجام می‌پذیرد.
برخی از انواع عایق‌ها شامل عایق‌های ساخته شده از سلولز (که نصب آنها در خانه‌های ساخته شده راحت‌تر است)، عایق‌های ساخته شده از فوم پُلی اورتان و عایق‌های ساخته شده از پُلی استر و فویل بازتابی می‌باشد. هر کدام از این انواع عایق برای حفظ یا جلوگیری از گرما و سرما عملکرد متفاوتی دارند و هر کدام هم مزایا و معایبی را دارا هستند.
ممکن است برای عایق‌های صوتی از الیاف‌ها یا متریال‌هایی با تراکم بیشتر استفاده شود. اغلب این متریال‌ها پُلیمری هستند مانند لاستیک یا چسب. هرچند در کاربری‌های مسکونی می‌توان از ترکیب ساختارهای متراکم داخل دیوار خانه و عایق‌ها به طور همزمان بهره بُرد و به عایق صوتی بهتری دست پیدا کرد.
برای اینکه مفهوم عایق خوب را به خوبی درک کنید بهتر است تا ابتدا شرح دهیم که عایق دقیقاً چیست. انوع مختلفی عایق وجود دارد، عایق حرارتی، عایق صدا، عایق الکتریکی و … . چیزی که ما در این مقاله در موردش صحبت خواهیم کرد عایق حرارتی (عایق گرمایی) است. این عایق با استفاده از بازتاب تشعشعات گرما یا کاهش انتقال گرما و انتقال گرما از یک شیء به شیء دیگر عمل می‌کند. یک ماگ حاوی قهوه داغ که دستان شما را نمی‌سوزاند یا دستکشی که دستان شما را در سرما گرم نگاه می‌دارد مثال‌های ساده‌ای برای عایق هستند.